คืนนี้ คุณยายประกอบ มากแก้ว ผู้อาวุโสวัย 82 ปี นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อคอกระเช้าตัวเก่งออกจากบ้านตั้งแต่พระอาทิตย์เริ่มอ่อนแสง เพื่อจะไปร่วมกลุ่มทิ่มเม่ากับเพื่อนบ้านบ้านกล้วยเภา ตำบลดอนประดู่ อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง คุณยายบอกว่าวันนี้ดีใจและปลื้มใจมาก ที่จะได้เห็นบรรยากาศประเพณีทิ่มเม่าในอดีตกลับคืนมาอีกครั้ง เช่นเดียวกับเสียงจากอนันต์ แก้วเพ็ง ครูชุมชนผู้ถ่ายทอดวิถีชีวิตชาวนาบ้านกล้วยเภา เล่าว่า การทิ่มเม่าสูญหายไปนานมาก เนื่องจากระยะหลังไม่มีการปลูกข้าวเหนียว วิถีการทำนาในชุมชนเปลี่ยนไป มีรถเก็บข้าวมาเก็บเกี่ยวแทนการเกี่ยวด้วยแกะ จึงไม่เหมาะสมในการเก็บเกี่ยวข้าวเหนียวที่ปลูกในปริมาณน้อย คนในชุมชนจึงเลิกปลูกข้าวเหนียว กิจกรรมทิ่มเม่าจึงสูญหายไปจากดอนประดู่ร่วม 35 ปีแล้ว
มหาวิทยาลัยทักษิณ โดยสถาบันปฏิบัติการชุมชนเพื่อการศึกษาแบบบูรณาการ ได้พัฒนาแปลงนาสร้างสุข ด้วยศาสตร์พระราชา นำพันธุ์ข้าวเจ้าและข้าวเหนียวมาปลูกไว้เพื่อทำเมล็ดพันธุ์แจกจ่ายชาวนาในพื้นที่และผู้สนใจ ทำนาระบบอินทรีย์ และเมื่อถึงช่วงที่ข้าวเหนียวในแปลงสาธิตอยู่ในระยะ “ดีเม่า” จึงได้ชักชวนชาวนาบ้านกล้วยเภา และชาวดอนประดู่ จัดกิจกรรมย้อนอดีตให้คนเฒ่าคนแก่ได้รำลึกถึงอดีต และให้คนแก่ได้ถ่ายทอดภูมิปัญญาการทำข้าวเม่าสู่คน รุ่นใหม่ และให้เด็กเยาวชนลูกหลานชาวนาได้สัมผัสวัฒนธรรมของบรรพชน
ค่ำคืนของวันที่ 8 มกราคม 2563 “งานทิ่มเม่า เล่าวิถีนา” จึงเกิดขึ้น โดยมีนายพนม อินทร์ศรี ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 5 พร้อมด้วยลูกบ้านเป็นกำลังหลักในการจัดงานทิ่มเม่าย้อนอดีต ประกอบด้วย การแข่งขันทิ่มเม่า ชิมข้าวเม่า และร้องรำทำเพลงอย่างสนุกสนาน โดยมีนายกจรัล จันทร์แก้ว นายกเทศบาลตำบลดอนประดู่ และทีมเทศบาลเป็นฝ่ายสนับสนุน
วิธีการทิ่มเม่า เริ่มจากชาวนาจะเก็บรวงข้าวเหนียวระยะดีเม่า คือช่วงที่ปลายรวงข้าวสุกเหลือง แต่โคนรวงข้าวยังเป็นสีเขียว นำมานวดเอาเมล็ดออกจากรวง คัดเอาเฉพาะเมล็ดข้าวที่ดี นำมาคั่วในกระทะให้สุก จะสังเกตเห็นเมล็ดข้าวเปลือกเริ่มแตกหรือปะทุ เรียกว่าแตกตอก แล้วรีบยกมาใส่ในครกตำทันที ในขั้นตอนการตำจะใช้สากทิ่มสลับกับใช้ไม้ด้ามยาว เรียกว่าไม้โยง คอยเกลี่ยเมล็ดข้าวสลับไปมา เพื่อให้ข้าวมีการกระจายตัวและเมล็ดข้าวเหนียวถูกทิ่มอย่างสม่ำเสมอ จนข้าวหลุดออกจากเมล็ด ไม่จับเป็นก้อนที่เรียกว่า “ขี้หมา” ทิ่มจนเมล็ดแบนและไม่จับเป็นก้อน แล้วจึงนำมาเทใส่กระด้งเพื่อฝัดเอาแกลบออก เป็นอันเสร็จขั้นตอนการทิ่มเม่า หลังจากนั้นก็จะนำไปปรุงได้หลายวิธี ส่วนมากมักจะนำไปคลุกกับมะพร้าวขูด ใส่น้ำตาลและเกลือเล็กน้อย ทานเป็นขนมอาหารว่าง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น